Podsumowanie Ogólnopolskich Imprez Kowalskich – Wojciechów 2017

13 lipca 2017

Zakończyły się Ogólnopolskie Targi Sztuki Kowalskiej w Wojciechowie. Po dwóch tygodniach wyjechali z Wojciechowa uczestnicy Warsztatów Kowalskich.  Ogólna liczba goszczących w Wojciechowie kowali i miłośników tego zawodu  sięgała  80.  To wielkie święto dla środowiska kowalskiego a  także dla Wojciechowa, który nieprzerwanie od 33 lat w lipcu staje się stolicą tego zawodu.

W XXIII Ogólnopolskich Warsztatach Kowalskich wzięło udział szesnaście osób z terenu całej Polski. Były to osoby  w większości zawodowo związane  z pracą w metalu  – początkujący kowale, ślusarze i metaloplastycy, wybrani przez komisję kwalifikacyjną na podstawie nadesłanych ankiet. Pozwoliło to uniknąć kształcenia osób, które nie rokują nadziei na związanie z zawodem kowala swojej przyszłości.

Adepci sztuki kowalskiej nabywali i doskonalili swoje umiejętności pod kierunkiem mistrzów:  Andrzeja Słowika woj. podkarpackie, Józefa Kułaka woj. małopolskie, Kazimierza Kudły woj. podkarpackie. Młodzi kowale na czas nauki zamieszkali w gospodarstwach agroturystycznych funkcjonujących na terenie Wojciechowa. Podczas Warsztatów uczestniczyli w zajęciach teoretycznych oraz praktycznych, poznając podstawowe techniki oraz narzędzia kowalskie i inne urządzenia związane z pracą kowala. Wysłuchali wykładów o historii kowalstwa,
o przepisach prawnych w prowadzeniu kuźni,  marketingu a także o projektowaniu wyrobów kowalskich. Ponieważ zajęcia praktyczne odbywały się w czynnej kuźni uczniowie mogli obserwować życie warsztatu kowalskiego i zetknąć się z prawdziwymi klientami.

W ramach nauki organizowane były pokazy, podczas których instruktorzy prezentowali uczniom min. wykonywanie i regenerację narzędzi kowalskich oraz zabezpieczania wyrobów przed korozją.  Każde zajęcia poprzedzone były instruktażem ze szczegółowym omówieniem wykonywanej czynności bądź operacji. Zajęcia trwały po 9 godzin dziennie. Doskonałym uzupełnieniem nauki był profesjonalny pokaz podkuwania koni w standardach europejskich zaprezentowany przez przedstawicieli Stowarzyszenia Podkuwaczy Polskich oraz grupę Farriers of Małopolska .

Zwiedzając Muzeum Kowalstwa uczniowie zapoznali się z dawnymi narzędziami używanymi w kuźni oraz z technikami zdobienia i kucia metalu na przykładzie wyrobów mistrzów kowalstwa z Polski i zagranicy. Wolną od nauki niedzielę spędzili zwiedzając atrakcje Kazimierza Dolnego.

Podczas Warsztatów powstały kute podkowy, świeczniki, wieszaki, zawiasy itp. Każda z prac zawierała przynajmniej trzy poznane podstawowe operacje kowalskie. Jako pracę wspólną mistrzowie z pomocą uczniów wykonali bramę i furtkę, która będzie zdobić wejście do budynku Urzędu Pocztowego w Wojciechowie.

Kulminacją imprez kowalskich były Ogólnopolskie Targi Sztuki Kowalskiej organizowane w dniach 7 – 9 lipca 2017 r. Ponad 40 kowali artystów z całej Polski, uczestniczyło w wykładach i pokazach oraz startowało w konkursie kowalstwa artystycznego. Podczas Sympozjum pn. „Wypracowywanie wzorców ochrony tradycyjnego kowalstwa ludowego i artystycznego oraz wspieranie zjawisk związanych z jego rozwojem”, wysłuchali wykładów  nt. „Techniki kowalskie stosowane przy wykonywaniu replik broni czarnoprochowej” oraz „Odlewnictwo tradycyjne jako technika komplementarna do kowalstwa artystycznego”. Sympozjum poprowadzili fachowcy –  Dariusz Kik z firmy Silesia Casting z Zabrza oraz Stanisław Maziarz z Przeworska.

W ramach Targów odbyło się również Walne Zebranie Stowarzyszenia Kowali Polskich, podczas którego oprócz omówienia spraw bieżących przyjęto do grona zrzeszonych kowali Jerzego Kwarcianego z Zamościa.

W drugim dniu Targów mistrzowie zmierzyli się w konkursie kowalstwa artystycznego i w konkursie o Nagrodę Kowali Polskich. Jako pracę domową kowale do oceny przedstawili okute termometry.

Uroczyste rozpoczęcie Ogólnopolskich Targów Sztuki Kowalskiej, odbyło się w sobotę, 8 lipca o godz. 9.00. Po części oficjalnej nastąpiło losowanie kowadeł i tur czasowych. O godzinie 10.00 rozbrzmiał uroczysty marsz kowalski grany na kowadle przez mistrza Franciszka Kopcia z Mórkowa woj. wielkopolskie. Po tym kowale ubrani w jednolite koszulki okolicznościowe przystąpili do konkursu kowalstwa artystycznego. Pod czujnym okiem jury w skład którego wchodzili – Damian Drąg, etnograf z Rzeszowa, Andrzej Słowik, mistrz kowalstwa z Januszkowic woj. podkarpackie oraz Urszula Mirosław – pracownik Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie, kuli wierne repliki zabytków. Mieli do wyboru wykonanie kopii kołatki lub bosaka pochodzących z tutejszych zbiorów muzealnych.  Ze względu na ilość kowali kucie odbywało się w dwóch turach czasowych. Podczas konkursu powstało 16 replik bosaka oraz 6 replik kołatki wyróżniających się niezwykłą dokładnością odtworzenia i techniką kucia.

Na scenie obok kuźni prezentował się Klub Seniora, Zespół Niezapominajki z Nałęczowa oraz Zespół „Prosto z Pola” z Niedrzwicy Dużej. Przez cały dzień przy kuźni odbywał się „Pokaz tradycyjnego odlewania żeliwa i metali kolorowych”  w wykonaniu fachowców z firmy Silesia Casting z Zabrza  oraz „Pokaz kucia replik lufy oraz zamka do broni czarnoprochowej” w wykonaniu mistrza Stanisława Maziarza z Przeworska z pomocnikiem Leszkiem Hejno z Katowic. O godz. 18.00 przy kuźni odbył się pokaz kucia konia przeprowadzony przez Damiana Prudzińskiego z Trąbek woj. mazowieckie wraz z pomocnikiem Andrzejem Traczykiem. Roman Czerniec z Wojciechowa zaprezentował pokaz kucia podkowy. Pod koniec dnia wszyscy kowale zebrali się w kuźni aby oddać swój głos na prace wykonane przez swoich kolegów. Przeliczone głosy wyłoniły zwycięzców Nagrody Kowali Polskich.

O godz. 19.00 nastąpił kulminacyjny punt pokazu odlewania żeliwa, kiedy to ze specjalnie pobudowanego pieca popłynęło gorące żeliwo. Specjaliści napełnili nim przygotowane formy. Pamiątką z tego pokazu był odlany na miejscu medalion z herbem gminy Wojciechów. Pokaz był bardzo widowiskowy i cieszył się dużym zainteresowaniem kowali i publiczności podobnie jak pokaz kucia lufy do broni czarnoprochowej.

Wieczorem kowale oraz zaproszeni goście spotkali się na wspólnym ognisku.

W niedzielę 9 lipca, jury omówiło, prace wykonane podczas konkursu kowalstwa artystycznego. Konstruktywne spostrzeżenia dotyczące techniki wykonania i zachowania zasad funkcjonalności termometrów oraz wierności odtworzenia zabytkowej kołatki i bosaka były dla kowali bogatym źródłem wiedzy. O godz. 11.00 kowale spotkali się przy kuźni aby razem udać się na mszę św. w ich intencji. Na pamiątkę pobytu w Wojciechowie przekazali dar dla kościoła – kuty żyrandol.

Po mszy, barwny korowód prowadzony przez Orkiestrę Dętą OSP w Wojciechowie udał się na plac przy Wieży Ariańskiej, gdzie odbywała się dalsza część Targów. Do późnych godzin nocnych widzowie mogli podziwiać kunszt kowalskiego rzemiosła podczas pokazu kucia w wykonaniu Aleksandra Czerneckiego z Koszalina,  Andrzeja Karpińskiego z Orzysza woj. warmińsko – mazurskie, Łukasza Wnukowskiego z Chełma woj. lubelskie, Grzegorza Soleckiego z Rajca Poduchownego woj. mazowieckie oraz Kazimierza Kudły z Zawady woj. podkarpackie i Andrzeja Słowika z Januszkowic woj. podkarpackie. Pokaz kucia broni białej w kuźni średniowiecznej w wykonaniu Wojciecha Sławińskiego z Grodziska Mazowieckiego i jego pomocnic  cieszył się również ogromnym zainteresowaniem zwłaszcza młodszej części publiczności.

O godz. 15.00 nastąpiło uroczyste zakończenie XXIII Ogólnopolskich Warsztatów Kowalskich oraz Ogólnopolskich Targów Sztuki Kowalskiej. Decyzją mistrzów – nauczycieli wszyscy uczestnicy Warsztatów otrzymali nagrody rzeczowe. Były to pamiątkowe młotki, na których mistrzowie złożyli podpisy oraz skrzynki narzędziowe i koszulki okolicznościowe.

W konkursie kowalstwa artystycznego rozgrywanym podczas Ogólnopolskich Targów Sztuki Kowalskiej wzięło udział 22 drużyny. Przy ocenie jury brało pod uwagę zastosowanie tradycyjnych technik kowalskich, wkład pracy w jej wykonanie, poziom artystyczny wykonanej pracy i jej funkcjonalność pracy.

Ze względu na dużą różnorodność wykonywanych prac jury w tym roku postanowiło przyznawać nagrody w trzech kategoriach. Za pracę domową – termometr, jury nagrodziło Jerzego Kwarcianego z Zamościa. Nagrodą dla zwycięzcy było kowadło ufundowane przez Firmę Stalmech. Dwie drugie nagrody pieniężne oraz kleszcze ufundowane przez Karczmę Biesiada Włodzimierza Czernieca otrzymali Waldemar Kolasa z Siedlisk woj. lubelskie oraz Marek Banasiak z Płońska woj. mazowieckie. Dwie równorzędne trzecie nagrody pieniężne otrzymali Leszek Supiński z Gdańska oraz Aleksander Czernecki z Koszalina. Ponadto komisja postanowiła wyróżnić pracę Kazimierza Kudły z Zawady woj. podkarpackie.

W kategorii „kołatka” I nagrodę otrzymał Waldemar Kolasa zam. Siedliska
woj. lubelskie,
II nagrodę przyznano Jerzemu Kwarcianemu z Zamościa woj. lubelskie, natomiast III nagrodę  Krzysztofowi Marczydło z Chełma  woj. lubelskie.

W kategorii „bosak” komisja postanowiła przyznać I nagrodę dla  Kazimierza Kudły zam. Dębica  woj. podkarpackie, II nagrodę dla Bartosza Nawackiego z Gdańska i III nagrodę dla Andrzeja Karpińskiego z Orzysza  woj. warmińsko – mazurskie.

 Pierwszą Nagrodę Kowali Polskich ufundowaną przez Stowarzyszenie Kowali Polskich w ramach projektu „Kowalstwo to nasz zawód i pasja” dofinansowanego przez Województwo Lubelskie za najlepszą pracę otrzymał Waldemar Kolasa z Siedlisk woj. lubelskie. Dwie drugie nagrody otrzymali: Jerzy Kwarciany z Zamościa woj. lubelskie oraz Aleksander Czernecki z Koszalina woj. zachodniopomorskie. Trzecią nagrodę otrzymał Andrzej Karpiński z miejscowości Orzysz w woj. warmińsko – mazurskie. Nagrodę te przyznawali sami kowale, którzy głosowali na prace swoich kolegów.

Natomiast Laureci Nagrody Publiczności Waldemar Kolasa z Siedlisk oraz Kazimierz Burno z Warszawy otrzymali nagrody rzeczowe od Karczmy Biesiada Włodzimierza i Barbary Czerniec. Wśród publiczności biorącej udział w konkursie zostały rozlosowane pamiątkowe upominki –  koszulki okolicznościowe z imprezy oraz pamiątkowe albumy promujące Gminę Wojciechów .

Jury nagrodziło również kowali prowadzących pokaz kucia konia – Damiana Prudzińskiego z Trąbek woj. mazowieckie z pomocnikiem Andrzejem Traczykiem.

Fundatorem nagród pieniężnych był  Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomocnicy otrzymali farby do metalu firmy Polifarb Łódź.

Ogromne zaangażowanie w organizację imprezy wykazało Stowarzyszenie Kowali Polskich świadcząc pomoc merytoryczną i doradczą. Stowarzyszenie przygotowało i przeprowadziło Konkurs o Nagrodę Kowali Polskich, zorganizowało Pokaz odlewania żeliwa i wydało ulotki promujące imprezę. Członkowie Stowarzyszenia Kowali Polskich otrzymali koszulki okolicznościowe i naszywki z logo organizacji. Wszystko to w ramach projektu „Kowalstwo to nasz zawód i pasja” dofinansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego.

Prace wykonane podczas konkursu wzbogaciły zbiory Muzeum Kowalstwa  w Wojciechowie. Stanowić one będą dla młodych pokoleń doskonały przykład regionalnego wzornictwa i tradycyjnego sposobu kucia.

Imprezy urozmaicił kiermasz sztuki ludowej, wystawa wyrobów kowalskich oraz występy zespołów folklorystycznych i gwiazd estrady. Pokazy kucia w wykonaniu najlepszych polskich mistrzów kowalstwa oraz wspaniałe koncerty zespołów Rokiczanka, Mario Bischin oraz Boys przyciągnęły tysiące osób zainteresowanych sztuką kowalską. Do uatrakcyjnienia imprezy przyczyniła się również profesjonalna obsługa konferansjerska w wykonaniu Stanisława Jaskułki.

Impreza zakończyła się w późnych godzinach nocnych. Mamy nadzieję, ze zarówno kowale jak i publiczność spędzili miłe chwile na tegorocznym Święcie Kowali w Wojciechowie i z niecierpliwością czekają przyszłorocznego Spotkania, które planowane jest tradycyjnie na drugi weekend lipca.

Dziękujemy mistrzom za przepiękne prace pozostawione w Wojciechowie, podziwiamy ich talent i wkład pracy. Zapraszamy wszystkich do obejrzenia tych dzieł w Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie.

 

Dziękujemy również sponsorom i patronom medialnym